Analiza językowa macedońskiego czasopisma Убавина и Здравје
Tabloidyzacja to jeden z procesów zachodzących we współczesnych środkach masowego przekazu, polegający na „nadawaniu czemuś formy skrajnie uproszczonej”[1] i skupianiu się na sensacji i rozrywce. Media tabloidowe, od których pochodzi ten termin, określa się mianem mediów plotkarskich, brukowców, a kolokwialnie szmatławców. Niewątpliwie oba leksemy – tabloid i tabloidyzacja – są wartościowane ujemnie. Coraz częściej we współczesnej prasie dostrzega się owo zjawisko w warstwie tematycznej, leksykalnej i graficznej. Tekst w prasie tabloidowej często jest ograniczony do minimum i rzadko występuje samodzielnie, zważywszy na wysoki stopień ilustracyjności artykułów. Tabloidy posługują się językiem potocznym, czyli leksyką kolokwialną i obniżonym stopniem oficjalności, co ma pozwolić na dotarcie do większej liczby konsumentów, bo tak możemy nazwać odbiorców kultury popularnej. Tym samym teksty współczesnej stabloidyzowanej prasy często należą do kultury „niskiej”, masowej, o niższym poziomie intelektualnym, merytorycznym i językowym.
Tabloidyzacja należy do zjawisk związanych z przemianami społeczno-kulturowymi, obok wzrostu konsumpcji, globalizacji i komercjalizacji. W takim rozumieniu prasa na przestrzeni dekad zmieniła swój cel z edukowania, informowania i wychowywania na dostarczenie rozrywki i sensacji. Do rozwoju zjawiska przyczynia się głównie wzrost znaczenia nowych mediów, a w szczególności Internetu, który swą masowością powoduje obniżenie jakości tekstów, przez co czytelnik staje się klientem niskiej jakości towaru[2].
W poniższym artykule zostaną przeanalizowane teksty z macedońskiego czasopisma Увавина и Здравје pod względem merytorycznym, językowym oraz wizualnym i na tej podstawie zostanie ukazana tabloizacja prasy.
Czasopismo ukazuje się w formie miesięcznika papierowego i darmowej wersji internetowej[3], zawierającej więcej treści, niemniej nie znajdziemy tam artykułów z wydania tradycyjnego. Magazyn ukazuje się regularnie od 2008 roku[4], a tematyka artykułów dotyczy zdrowia, urody, mody, zawiera on porady odnoszące się do „życia zdrowszego, piękniejszego i szczęśliwszego”[5]. Redakcja informuje, iż artykuły dotyczące zdrowia fizycznego oraz psychicznego są przygotowane przez „szereg ekspertów z dziedziny medycyny”[6], natomiast dział o urodzie jest współtworzony z:
ekspertami od urody udzielającymi porad w zakresie pielęgnacji ciała i twarzy, która neutralizuje skutki stylu życia i wieku, styliści i makijażyści podpowiadają, jak wydobyć z siebie to, co najlepsze, a psychologowie i socjolodzy podpowiadają, jak najlepiej wykorzystać własny potencjał i uczą żyć spokojniej, wolniej i radośnie[7].
Według redakcji czasopismo jest skierowane do „współczesnych kobiet (od 17 do 77 lat)”[8], na podstawie treści artykułów można jednak domniemywać, iż grupa docelowa jest znacznie węższa. Na wstępie należy rozpatrzyć fakt, iż egzemplarz papierowy magazynu jest dość drogi jak na standardy prasy macedońskiej, kosztuje trzy euro[9], dlatego czasopismo można zaklasyfikować do magazynów luksusowych, których grupę docelową stanowią głównie:
zamożne lub średnio zamożne kobiety, dobrze wykształcone, realizujące się na wielu płaszczyznach. Takie, które cenią sobie swój rozwój i próbują zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym odnieść sukces. To zazwyczaj mieszkanki średnich i dużych miast, które mają wystarczające środki finansowe na realizację marzeń i zaspokojenie szerokiego wachlarza potrzeb. Badacze twierdzą, że czasopisma te kształtują określone postawy społeczne, normy i zwyczaje oraz styl życia osobistego i zawodowego[10].
Na podstawie tytułów artykułów, takich jak: Włosy na jesień i zimę 2023/2024[11], Fokus na kardigan[12], Makijaż: różowy koktajl mleczny[13], Esencja supertrendu[14], można przypuszczać, iż konsumentem czasopisma Убавина и Здравје są kobiety interesujące się modnym wyglądem, a znajomość i podążanie za trendami jest istotną kwestią w ich życiu codziennym, lecz niemniej jest to element rozrywki. Dlatego też należy podkreślić, że nie jest to czasopismo specjalistyczne modowe, co można wywnioskować na podstawie użytej leksyki i zwrotów takich jak: podoba Wam się?[15], kwas hialuronowy, kolagen, witamina C? Wybierz dzienną dawkę urody dla pięknego wyglądu Twojej skóry![16], błyszczący dom i zgrabne ciało tylko w pół godziny – kto by powiedział?![17]. Użyte sformułowania kolokwialne, bezpośrednie zwroty i wykrzyknienia jednoznacznie wskazują na potoczność języka.
Analiza tytułów i treści artykułów z zakresu zdrowia ponownie można potwierdzić, że grupą docelową są kobiety w wieku średnim i młodsze, zważywszy na artykuły takie jak: „potrzebujesz maski świetlnej LED?”[18], „na TIK-TOKU pojawił się trend kreowania personalnej diety na czacie GPT”, „Kim są hejterzy w Internecie?”[19] i „przed treningowy doping”[20]. Ponadto, na podstawie jednego wydania papierowego można stwierdzić, iż treści przeznaczonych dla kobiet starszych jest niewiele. Dodatkowo przepisy na fit-tost[21] czy propozycje potraw, będących fuzją smaków[22] podkreślają rzeczywistą, dużo węższą, grupę odbiorców, interesujących się trendami i dietą. Dlatego też można przyjąć, że czasopismo Убавина и Здравје kształtuje pewien styl życia, zorientowany na trendy, zwłaszcza jeśli jest to magazyn o niespecjalistycznym charakterze.
Prasę stabloidyzowaną cechuje również pisanie tekstów nastawionych na sensację i rozrywkę. W wypadku czasopisma o modzie i stylu życia – Убавина и Здравје – widoczne jest przede wszystkim nastawienie na rozrywkę, co dodatkowo podkreśla obecność horoskopu, pełniącego funkcję stricte ludyczną. Dowodzi to tego, że obecna prasa podąża za trendami, jakim jest obecny renesans astrologii, po to, by dotrzeć do masowego klienta. Dodatkowo przywoływanie popularnych osób ze świata show-biznesu, będących pewnego rodzaju ikonami mody i stylu życia oraz „zaskakujących” wiadomości na ich temat ma na celu wzbudzenie sensacji wśród czytelników, na przykład: „do Internetu trafił filmik, na którym Selena Gomez i Taylor Swift plotkują o Kylie Jenner na oczach elity Hollywood”[23].
Tabloidyzacja na przykładzie czasopisma Убавина и Здравје przejawia się również w przekazie wizualnym. Ilustracje i reklamy w formie graficznej dominują nad ilością tekstu, co uwypukla odczucie prostoty przekazu i nastawienia na rozrywkę oraz brak charakteru informacyjno-edukacyjnego[24]. Co ciekawe, konsumenci prasy tabloidowej przewrotnie nazywani są „widzami”, zważywszy na nierównomierne proporcje tekstu do grafiki[25].
Młody język macedoński, skodyfikowany w latach czterdziestych XX w., ulegał wpływom innych języków i zawiera wiele zapożyczeń. Po rozpadzie Jugosławii zaczęto eliminować zapożyczenia z języka serbsko-chorwackiego[26], wraz z postępem ekonomicznym, globalizacją i komercjalizacją zaczęły jednak napływać internacjonalizmy[27]. W dalszej części tekstu, na podstawie wersji internetowej artykułów, przeanalizowano ich język pod względem liczby zapożyczeń tureckich i angielskich.
Turcyzmy w języku macedońskim przede wszystkim są zauważalne w nazwach części garderoby oraz kulinariach, tj. шапка[28] (kapelusz), шеќер[29] (cukier), сомун[30] (chleb), ѓезве[31] (cezve). Warto dodać, iż takie turcyzmy, jak: абер (mcd. порака, знак), ак (mcd. плата), анама (mcd. жена, сопруга), џан (mcd. душа, живот), адет (mcd. традиција), бериќе (mcd. среќа, добра летнина, родна година, изобилство, успех), газета (mcd. вецник), еќим (mcd. доктор), зулум (mcd. насилство), widnieją w słowniku wyrazów obcych, niemniej w języku pisanym i mówionym częściej używa się macedońskich słów podanych w nawiasie, co widać w artykułach w wersji internetowej. Ponadto należy wiedzieć, że autorzy artykułów w czasopiśmie Убавина и Здравје posługują się językiem standardowym, ale Macedonia, choć jest niewielkim krajem, to jest dość znacząco zróżnicowana dialektalnie, dlatego też w języku potocznym np. w Bitoli można usłyszeć więcej zapożyczeń z języka tureckiego[32].
Anglicyzmy, które często występują w czasopiśmie, to m.in.: шејк (ang. shake)[33] [34], хит[35] (ang. hit), шопинг[36] (ang. shopping), кеш[37] (ang. cash), стомак[38] (ang. stomach), фит[39] (ang. fit), фитнес[40] (ang. fitness), аутфит[41] (ang. outfit), тинејџер[42] (ang. teenager). Anglicyzmy są zapożyczane od rozpadu Jugosławii w celu wzbogacenia słownika. Procesy te widoczne są również w publicystyce, która obejmuje wiele sfer życia, a tym samym wpływa na leksykę odbiorców. Dlatego też na przykładzie zapożyczeń z angielszczyzny można ukazać wpływ globalizacji języka, a w konsekwencji tabloidyzację prasy.
Na podstawie artykułów w czasopiśmie Убавина и Здравје widoczna jest przede wszystkim dominacja zapożyczeń z języka angielskiego, co może być spowodowane tematyką czasopisma (zdrowie, uroda), która jest obsługiwana raczej słownictwem młodszym, np. leksem outfit[43], aniżeli turcyzmami, które coraz słabiej funkcjonują w języku potocznym[44]. Mowa oczywiście o samym leksemach, ponieważ częściej spotykane sufiksy, takie jak -чија/-џија, -лија i -че[45], są pochodzenia tureckiego.
Język potoczny cechuje się bezpośrednimi zwrotami do odbiorcy, a formy grzecznościowe takie jak w języku polskim Pan/Pani są elementem stylu oficjalnego wypowiedzi. W języku macedońskim odpowiednikiem powyższych polskich form jest zaimek drugiej osoby liczby mnogiej. Natomiast zważywszy na charakter rozrywkowy, niespecjalistyczny czasopisma, można domniemywać, że zwroty takie jak „ви се допаќа?”[46] (tłum. podoba Wam się?) można interpretować jako bezpośredni zwrot do czytelników, a nie formę grzecznościową. Ponadto nagłówki z formami czasowników w trybie rozkazującym, np.: ćwiczcie![47], spróbujcie![48], przygotujcie![49], skanujcie i odkrywajcie więcej![50], ponownie wskazują na potoczność. Także emocjonalność wypowiedzi, jako cechę stylu kolokwialnego, można dostrzec w wyżej wspomnianych przykładach, jak i w takich zwrotach, jak „spróbujcie i używajcie z nieskazitelnym wyglądem”[51] i „fascynujące!”[52].
Reasumując, na przykładzie magazynu Убавина и Здравје można stwierdzić, że macedońska niespecjalistyczna prasa kobieca ulega tabloidyzacji. Zjawisko to jest widoczne w warstwie wizualnej, ponieważ mnogość ilustracji i brak balansu między ilością tekstu a materiałami wizualnymi sprawia, iż słowo pisane jest zaledwie dopełnieniem. Z tego względu odbiorców tego typu prasy nazywa się „widzami”. Ponadto warstwa merytoryczna wykazuje cechy typowe dla tabloidyzacji, gdyż teksty nie stanowią wyzwania intelektualnego, tematy są banalne, oddziałujące na sferę emocji oraz budujące jednoznaczną wizję świata.
Język używany w czasopiśmie Убавина и Здравје ma charakter potoczny, z wieloma zapożyczeniami. Na przykładzie czasopisma można zauważyć ewolucję języka macedońskiego, zwłaszcza w warstwie leksykalnej. Otwarcie na Europę wspomaga i przyspiesza adaptację anglicyzmów, czego odzwierciedleniem jest współczesna prasa. Niemniej wpływy języka tureckiego pozostały, a najczęściej można spotkać się z rzeczownikami określającymi części ubioru, ogólnie rozumianej kuchni i wciąż funkcjonującymi sufiksami -чија/-џија, -лија oraz -че. Dodatkowo bezpośrednie zwroty do czytelnika i wykrzyknienia podkreślają emocjonalność i potoczność języka.
Na podstawie ukazanych cech tabloidyzacji na przykładzie macedońskiego czasopisma Убавина и Здравје można stwierdzić, iż tabloidyzacja dociera do coraz większej liczby pozycji prasowych. Pomimo że magazyn Убавина и Здравје można skategoryzować jako „czasopismo luksusowe”, uwzględniając jakość wydania papierowego, to nowoczesność i masowość prasy przyczynia się do jej banalności i powtarzalności. Dlatego też można przewrotnie określić magazyn Убавина и Здравје jako czasopismo luksusowe, cechujące się taniością i prostotą merytoryczno-językową.
korekta: Marta Piasecka
Przypisy:
[1] https://wsjp.pl/haslo/podglad/53028/tabloidyzacja [dostęp:18.01.2023].
[2] Kasiak Mateusz, Tabloidyzacja prasy opiniotwórczej na przykładzie artykułów publicystycznych w tygodniku „Wprost”, „Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza” [online], vol. 23 (43), nr 2, Poznań 2016, s. 225 – 244, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsj/article/view/7016 [dostęp: 19.01.2024].
[3] https://www.ubavinaizdravje.mk/
[4] https://www.facebook.com/ubavinaizdravje.mk/posts/4159078644151371?comment_id=4167787939947108 [dostęp: 26.01.2024].
[5] https://www.ubavinaizdravje.mk/za-nas/ [dostęp: 17.01.2024].
[6] Tamże.
[7] Tamże.
[8] https://www.ubavinaizdravje.mk/za-nas/ [dostęp:17.01.2024].
[9] W przeliczeniu: 120 denarów macedońskich.
[10] Dąbrowska-Cendrowska Olga, „Twój Styl” jako przykład magazynu dla kobiet – wstęp do badań, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” [online], 1(12), Białystok 2022, s. 180, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/13759 [dostęp:18.01.2024].
[11] Убавина и Здравје, Color Media Plus, Skopje 2023, nr 177, s.48.
[12] Tamże, s. 63.
[13] Tamże, s.14.
[14] Tamże, s. 14.
[15] Убавина и Здравје, Color Media Plus, Skopje 2023, nr 177, s.14.
[16] Tamże, s.18.
[17] Tamże, s.20.
[18] https://www.ubavinaizdravje.mk/magazin/nov-broj/vo-prodazhba-e-noemvrskata-ubavina-i-zdravje-nova-zhenska-energija/ [dostęp: 20.01.2024].
[19] Tamże.
[20] Убавина и Здравје, Color Media Plus, nr 177, Skopje 2023, s.69.
[21] Tamże, s.16.
[22] Tamże s.81.
[23] https://www.ubavinaizdravje.mk/zhivoten-stil/koga-kade-so-kogo/snimkata-na-koja-selena-gomez-i-tejlor-svift-ja-ozboruvaat-kajli-dhener-pred-holivudskata-elita-go-urna-internet-video/ [dostęp: 18.01.2024].
[24] Kasiak Mateusz, Tabloidyzacja prasy opiniotwórczej na przykładzie artykułów publicystycznych w tygodniku „Wprost”, „Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza” [online], vol. 23 (43), nr 2, Poznań 2016, s. 225 – 244, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsj/article/view/7016 [dostęp: 19.01.2024].
[25] Iwankowska Magdalena, Procesy tabloidyzacji i komodyfikacji polskich mediów, „Kronika naukowa, sprawozdania, noty” [online], Kraków 2014, s. 619 – 627, https://www.ejournals.eu/Zeszyty-Prasoznawcze/2016/3-227/art/8202/ [dostęp: 19.01.2024].
[26] Niemniej jednak w języku potocznym serbizmy są obecne, w szczególności w dialekcie skopijskim.
[27] Błaszak Magdalena, Język macedoński po rozpadzie Jugosławii, „Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne” [online], t. XXVII, Kraków 2018, s. 175 – 185, https://www.ejournals.eu/SSB/2018/Tom-XXVII/art/13392/ [dostęp: 20.01.2024].
[28] https://www.ubavinaizdravje.mk/zhivoten-stil/koga-kade-so-kogo/nema-zima-jelena-karleusha-se-pojavi-vo-dolg-bel-fustan-so-krznena-kapa-na-humanitaren-kontsert-posveten-na-detsata-foto-video/ [dostęp: 18.01.2024].
[29] https://www.ubavinaizdravje.mk/zdravje/ishrana-i-dieti/ne-sakate-da-piete-gorko-kafe-eve-koj-tip-na-zasladuvach-e-najzdrav-a-ne-e-bel-sheker/ [dostęp:18.01.2023].
[30] https://www.ubavinaizdravje.mk/gastro/predjadena/najdobriot-retsept-za-domashen-somun-sovrsheno-meko-i-vozdushesto-testo-gotovo-za-mig/ [dostęp: 18.01.2023].
[31] https://www.ubavinaizdravje.mk/gastro/deserti/retsept-za-frantsusko-toplo-chokolado-samo-ovie-dve-sostojki-ke-napravat-ubavo-da-vi-zamirisa-domot/ [dostęp:18.01.2023].
[32] Stachowski Marek, Kilka uwag o zapożyczeniach tureckich w dialekcie macedońskim Bitoli, „Rocznik Slawistyczny” [online], t. LXVI, Kraków 2017, s. 96, https://journals.pan.pl/dlibra/publication/122726/edition/106990/content [dostęp: 22.01.2024].
[33] https://www.ubavinaizdravje.mk/zdravje/ishrana-i-dieti/shejk-shto-zamenuva-obrok-slim-shake-livsane-so-neodoliv-vkus-na-chokolado/ [dostęp: 18.01.2024].
[34] https://www.ubavinaizdravje.mk/gastro/predjadena/shejk-shejk-shejk-poznatiot-barmen-vasil-peevski-ni-otkri-koi-se-negovite-omileni-kokteli/ [dostęp: 18.01.2024].
[35] https://www.ubavinaizdravje.mk/gastro/deserti/lazhnata-baklava-e-vistinski-hit-se-pravi-tri-pati-pobrzo-a-sholjata-domashno-kafe-ne-mozhe-da-se-zamisli-bez-nea/ [dostęp:18.01.2023].
[36] https://www.ubavinaizdravje.mk/moda/izglednot-shto-go-sakame/kako-izgleda-megan-markl-koga-odi-na-shoping-site-zabelezhaa-deka-imidhot-go-iskopirala-od-ovaa-poznata-akterka/ [dostęp:18.01.2023].
[37] https://www.ubavinaizdravje.mk/zhivoten-stil/koga-kade-so-kogo/koja-e-fatalnata-brineta-shto-pobegnala-od-ukraina-so-28-milioni-vo-kesh-od-kade-se-tolku-pari/ [dostęp:18.01.2023].
[38] https://www.ubavinaizdravje.mk/zdravje/ishrana-i-dieti/fitnes-trener-tvrdi-deka-ovaa-hrana-gi-namaluva-saloto-na-stomakot-i-naduenosta-a-gi-hrani-muskulite/ [dostęp:18.01.2023].
[39] https://www.ubavinaizdravje.mk/zdravje/kako-da-ostanete-fit-no-i-da-vnesuvate-vkusni-zalachina/
[40] https://www.ubavinaizdravje.mk/zdravje/ishrana-i-dieti/fitnes-trener-tvrdi-deka-ovaa-hrana-gi-namaluva-saloto-na-stomakot-i-naduenosta-a-gi-hrani-muskulite/ [dostęp:18.01.2023].
[41] https://www.ubavinaizdravje.mk/moda/izglednot-shto-go-sakame/kozheniot-autfit-dobi-pofalbi-od-obozhavatelite-nina-badrik-go-osvoi-minhen-vo-rokerska-verzija-foto/ [dostęp:18.01.2023].
[42] https://www.ubavinaizdravje.mk/semejstvo/sontseto-na-mama/ne-se-znae-koja-e-poubava-majkata-na-50-godini-ili-kerkata-tinejdherka-koga-ke-se-pojavat-zaedno-vremeto-zapira/ [dostęp:18.01.2023].
[43] Słowo outfit w znaczeniu „ubranie danej osoby” odnotowano w 1852 r.
[44] Sawicka Irena, Rozważania o tureckich sufiksach w języku macedońskim, „Linguistica Copernicana” [online], 18/2021, Toruń 2021, s. 247 – 262, https://apcz.umk.pl/LinCop/article/view/37257 [dostęp: 19.01.2024].
[45] Wciąż w dyskursie rozważana jest etymologia sufiksu –че.
[46] Убавина и Здравје, Color Media Plus, nr 177, Skopje 2023, s.16.
[47] https://www.ubavinaizdravje.mk/ubavina/vezhbajte-samo-15-minuti-dnevno-i-ke-postignete-odlichni- rezultati-do-nova-godina/ [dostęp:18.01.2023].
[48] https://www.ubavinaizdravje.mk/lubov-i-seks/probajte-gi-ovie-seks-soveti-i-podobrete-go-vashiot-intimen-zhivot/ [dostęp:18.01.2023].
[49] https://www.ubavinaizdravje.mk/zdravje/ishrana-i-dieti/kasha-za-lekuvane-na-tsrniot-drob-i-prochistuvane-na-organizmot-prigotvuvajte-si-go-ovoj-pojadok-2-pati-nedelno/ [dostęp:18.01.2023].
[50] Убавина и Здравје, Color Media Plus, nr 177, Skopje 2023, s.41.
[51] Tamże, s.14.
[52] Tamże, s.16.
Bilbiografia:
Źródła online:
https://journals.pan.pl/dlibra/publication/122726/edition/106990/content [dostęp: 22.01.2024].
https://nowewyrazy.uw.edu.pl/haslo/tabloidyzacja.html [dostęp:18.01.2024].
https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/13759 [dostęp:18.01.2024].
https://wsjp.pl/ [dostęp:18.01.2024].
https://www.miesiecznik.znak.com.pl/6702011tabloidyzacja-i-dziennikarstwodorota-piontek/ [dostęp:18.01.2024].
https://www.ubavinaizdravje.mk/rubriki/ubavina/ [dostęp:18.01.2024].
Błaszak Magdalena, Język macedoński po rozpadzie Jugosławii, „Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne” [online], t. XXVII, Kraków 2018, s. 175 – 185, https://www.ejournals.eu/SSB/2018/Tom-XXVII/art/13392/ [dostęp:20.01.2024].
Dąbrowska-Cendrowska Olga, „Twój Styl” jako przykład magazynu dla kobiet – wstęp do badań, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” [online], 1(12), Białystok 2022, s. 180,
Iwankowska Magdalena, Procesy tabloidyzacji i komodyfi kacji polskich mediów, „Kronika naukowa, sprawozdania, noty” [online], Kraków 2014, s. 619 – 627, https://www.ejournals.eu/Zeszyty-Prasoznawcze/2016/3-227/art/8202/ [dostęp: 19.01.2024].
Kasiak Mateusz, Tabloidyzacja prasy opiniotwórczej na przykładzie artykułów publicystycznych w tygodniku „Wprost”, „Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza” [online], vol. 23 (43), nr 2, Poznań 2016, s. 225 – 244, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsj/article/view/7016 [dostęp: 19.01.2024].
Sawicka Irena, Rozważania o tureckich sufiksach w języku macedońskim, „Linguistica Copernicana” [online], 18/2021, Toruń 2021, s. 247 – 262, https://apcz.umk.pl/LinCop/article/view/37257 [dostęp: 19.01.2024].
Stachowski Marek, Kilka uwag o zapożyczeniach tureckich w dialekcie macedońskim Bitoli, „Rocznik Slawistyczny [online], t. LXVI, Kraków 2017, s. 96.
Źródła tradycyjne:
Убавина и Здравје, Color Media Plus, nr 177, Skopje 2023.
Убавина и Здравје, Color Media Plus, nr 181, Skopje 2024.
Убавина и Здравје, Color Media Plus, nr 1, Skopje 2024.
Maja Piasecka
Jestem studentką drugiego roku studiów magisterskich Bałkanistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uczę się dwóch języków: macedońskiego i albańskiego, dlatego też moimi głównymi regionami zainteresowań są: Macedonia, Albania i Kosowo. Swoje dotychczasowe prace poświęcałam interdyscyplinarnym badaniom nad bałkańską Eurowizją. Dodatkowo interesują mnie kwestie religijne, mniejszości etniczne i kulturowe. Odkąd zaczęłam studia, moją pasją stały się Bałkany – w wolnym czasie czytam, słucham i oglądam bałkańskie "bestsellery".